Ksylitol brzozowy

Słodzimy wszystko, nawet jeśli wydaje nam się, że nie używamy zbyt wiele cukru (herbatę pijemy gorzką, ciasta robimy tylko raz na jakiś czas). Cukier oraz sztuczne słodziki ukryte są w wielu produktach spożywczych. Rośnie też świadomość jego szkodliwości, a osoby zainteresowane zdrowym odżywianiem coraz częściej szukają alternatywnych rozwiązań. Zastanówmy się dziś nad wartościami ksylitolu, czyli naturalnego cukru brzozowego, który pierwotnie stanowił zastępczą substancję słodzącą dla diabetyków.

Pochodzenie i występowanie
Określenie „cukier brzozowy" nie jest do końca precyzyjne. Nazwa pochodzi od faktu, iż dawniej (w XIX wieku) do jego produkcji wykorzystywano korę brzozy. Dziś ksylitol jest głównie pozyskiwany przez kukurydzę. Jedynie w Finlandii pewni producenci w dalszym ciągu korzystają z kory brzozy. Może występować także w niektórych owocach, np. truskawkach, malinach, śliwkach, jagodach, czy gruszkach, a nawet grzybach. W niewielkich ilościach jest także produkowany przez organizm człowieka. Omawiany dziś słodzik zaliczany jest do grupy polioli, czyli alkoholi cukrowych.

Jego słodkość jest w zasadzie porównywalna do tradycyjnego cukru białego, jednak ma on o 40% niższą kaloryczność oraz bardzo niski indeks glikemiczny, jest odporny na działanie wysokiej temperatury i tylko w nieznacznym stopniu podwyższa poziom cukru we krwi. Stąd jego popularność wśród osób chorych na cukrzycę oraz dbających o wagę ciała i sylwetkę. Ksylitol brzozowy występuje w czystej postaci, jak i kryje się w słodyczach czy gumach do żucia pod symbolem E967. Jego smak jest podobny do tradycyjnego cukru, a dodatkowo ma przyjemny, miętowy aromat.

Zastosowanie i właściwości
Sposobów wykorzystania tej słodkiej substancji jest naprawdę wiele. Ma swoje zastosowanie np. w wypiekach różnego rodzaju ciast, produkcji przetworów owocowych, a to dzięki temu, że jest odporny na działanie wysokich temperatur i nie traci swoich właściwości. Ksylitol brzozowy ma także zastosowanie w aerozolach do nosa i pastach do zębów. Nie ma właściwości toksycznych i w związku z tym dobrze się wchłania, nie ulega rozkładowi w przewodzie pokarmowym i metabolizuje się bezpośrednio w komórkach. Ów metabolizm ksylitolu przebiega bardzo wolno. Prawie 90 razy wolniej w stosunku do białego cukru. W przeciwieństwie do niego także nie powoduje nagłych przyrostów i spadków poziomu insuliny we krwi. Jest to substancja, której właściwości szczególnie docenią osoby chore na cukrzycę. Metabolizm polioli odbywa się praktycznie niezależnie od insuliny albo przy jej nieznacznym udziale. Nie powodują zatem wzrostu stężenia glukozy, a co za tym idzie, nie stymulują wydzielania insuliny. Niski indeks gilkemiczny oznacza niższy poziom cukru we krwi. Z tego powodu substancja ta będzie odpowiednia także dla osób z insulinoodpornością oraz zakłóconą tolerancją glukozy.

To też znakomity środek dla osób odchudzających się. Ma mało kalorii, a dodatkowo zmniejsza łaknienie na słodycze. Ponadto świetnie się sprawdza przy osteoporozie. Zwiększa mineralizację, czyli przyswajanie wapnia przez kości i przywraca im gęstość, która tracona jest z wiekiem. Z tych powodów polecany jest również dzieciom od 3 roku życia, których układ kostny dopiero się kształtuje. Biały cukier z kolei wypłukuje z organizmu sole mineralne, w tym wapń, ma więc działanie odwrotne. Cukier brzozowy jest również bardzo dobrym środkiem przeciw próchnicy i innych chorobom zębów. Zapobiega im, przywracając odpowiednie pH śliny i zmniejszając czas kontaktu uzębienia ze szkodliwymi kwasami. Zęby nie psują się, ponieważ blokowane jest rozmnażanie się bakterii. Może być wykorzystywany w formie pasty, płukanki do ust i gardła. Zapobiega też paradontozie. Dodatkowym zastosowaniem ksylitolu jest wspomaganie odporności. Hamuje on rozwój drożdżaków i bakterii i stabilizuje równowagę kwasowo-zasadową. Polecany jest w związku z tym osobom zmagającym się z grzybicą i chorobami bakteryjnymi, przy których zwykły cukier tylko sprzyja ich rozwojowi.

Zalety
Jak widać na podstawie powyższych przykładów, naturalny słodzik przynosi wiele korzyści dla naszego zdrowia. Faktycznie, lista jego zalet jest imponująca. Podsumowując:

    - ma 40% niższą kaloryczność od zwykłego cukru, zatem jest świetny dla osób odchudzających się,
    - ma działanie bakteriobójcze, w przeciwieństwie do popularnej sacharozy,
    - poprawia odporność organizmu,
    - jest skuteczny w walce z próchnicą i zapaleniem dziąseł,
    - przyczynia się do wzrostu przyswajania wapnia w diecie,
    - opóźnia proces starzenia,
    - poprawia konsystencję kości,
    - ogranicza rozwój pleśni i drożdżaków w przewodzie pokarmowym,
    - wzmacnia mineralizacje szkliwa zębowego.

Wady
Niestety równie dużo jest doniesień o szkodliwości produktu. Uznaje się, że w małych ilościach jest odpowiedni, jednak w większych może prowadzić do niepożądanych konsekwencji. Należą do nich:

    - podrażnienie układu pokarmowego (zalecana dawka to 3 łyżeczki dziennie),
    - nadmierne gromadzenie się gazów w jelitach,
    - lekkie biegunki,
    - skurcze,
    - cena - produkt nie należy do tanich i nie jest łatwo dostępny. W sklepach należy szukać go na półkach ze zdrową żywnością lub pożywieniem bio,
    - brak oryginalności - łatwo kupić niewłaściwy produkt. Pamiętajmy, że ten prawdziwy ksylitol produkowany jest tylko w Finlandii, czytajmy zatem uważnie etykiety.

Istotne jest to, aby substancję wprowadzać stopniowo. Wtedy ryzyko wystąpienia powyższych dolegliwości maleje. Organizm może na początku wytwarzać zbyt małą ilość enzymów potrzebnych do strawienia jej. Gdy organizm już się do niej przyzwyczai, można pomyśleć nad zwiększeniem ilości jej dziennego spożycia, jednak nie należy przekraczać zalecanej dawki. Pamiętajmy również o tym, że tylko oryginalny produkt wykazuje prozdrowotne właściwości, o jakich pisaliśmy wcześniej.