Czym jest wapń?

Wapń jest składnikiem mineralnym znajdującym się w organizmie człowieka, w którym odgrywa niebagatelną rolę. Z ponad kilograma wapnia w ludzkim organizmie, aż dziewięćdziesiąt dziewięć procent wapnia znajduje się w kościach i zębach, a reszta w pozostałych komórkach. Jego zasoby w niekostnych komórkach są odnawiane nawet trzydzieści razy dziennie, a jeśli ich zabraknie, to pierwiastek pobierany jest z kości.

Jak wapń działa na organizm?

Wapń odpowiada przede wszystkim za prawidłową budowę kości, pracę serca, krzepnięcie krwi oraz wchłanianie witaminy B12. Odpowiednia ilość wapnia w organizmie jest kluczowa dla dzieci — bierze on bowiem udział w procesach skurczów mięśniowych, czyli jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni. Jako, że stanowi główny składnik kości i zębów, najmłodsi potrzebują go do budowy mocnych i zdrowych struktur kostnych. Oprócz tego odpowiada za wiele procesów w organizmie człowieka, a w tym za przekazywanie impulsów nerwowych między komórkami nerwowymi, zwężanie i rozszerzanie naczyń krwionośnych, gojenie się ran i wydzielanie insuliny. Badania dowodzą, że wapń w połączeniu z witaminą D jest w stanie znacząco zmniejszyć ryzyko złamań kości. Spożywanie suplementów z wapniem przez kobiety skutkuje zaś znaczącą redukcją zespołu przedmiesiączkowego, zwłaszcza jeśli wapń spożywany jest wraz z witaminą B6. Nie bez znaczenia jest fakt, że wapń obniża ciśnienie tętnicze krwi, dlatego o jego odpowiedni poziom powinny zadbać osoby z nadciśnieniem. Wszystko wskazuje więc na to, że wapń należy do tych pierwiastków chemicznych, które mają bardzo wszechstronne działanie na ludzki organizm i bez których nie jest on w stanie prawidłowo funkcjonować.

W jakich produktach występuje wapń?

Dla zdrowia swoich pociech rodzice powinni zadbać o odpowiednią dietę dziecka, zapewniającą dostateczną ilość tego ważnego budulca. Wapń występuje przede wszystkim we wszelkich produktach mlecznych, a więc w mleku, różnego rodzaju serach żółtych, serze greckim typu feta, mozzarelli, jogurtach naturalnych oraz kefirach. Osoby cierpiące na nietolerancję laktozy czy też weganie, którzy wykluczają ze swojej diety wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, mogą znaleźć ten pierwiastek w niektórych produktach roślinnych. Występuje on na przykład w jarmużu, brokułach, napoju sojowym, nasionach soi, migdałach czy też wodach mineralnych o wysokiej zawartości wapnia. Istnieje również wiele suplementów diety, które zawierają wapń, a do najpopularniejszych należą na przykład węglan i mleczan wapnia, wodorotlenek wapnia, cytrynian wapnia, glukonian wapnia czy lizynian wapnia. Niemal trzydzieści procent wapnia szybko ulega wchłonięciu, a im większe spożycie, tym mniejsze jest jego wchłanianie. Ta kwestia jest również zależna od wieku. Badania potwierdzają, że o ile u niemowląt wchłania się około sześćdziesięciu procent pierwiastka, o tyle w przypadku osób dorosłych może to być od ponad dwudziestu do piętnastu procent, a z wiekiem coraz mniej.

Niedobór wapnia — skąd się bierze i czym się objawia?

Niedobór wapnia wynika przede wszystkim z diety ubogiej w produkty, które go zawierają i cierpią na niego weganie, jeśli nie dbają o spożywanie go w konkretnych produktach roślinnych. Na wchłanianie wapnia negatywnie wpływa również nadmierne spożywanie niektórych produktów, do których należą na przykład sól kuchenna, kwas szczawiowy, fityniany, fosfor i alkohol. Sól kuchenna i fosfor zwiększają wydalanie wapnia z organizmu, zaś kwas szczawiowy i alkohol utrudniają jego wchłanianie. Przyczyną niedoboru wapnia mogą być również niektóre choroby, do których zaliczyć należy na przykład chorobę wrzodową jelit i żołądka, niedoczynność przytarczyc, otyłość czy niewydolność nerek, trzustki i wątroby. Skutki niedoboru to między innymi niekontrolowane skurcze mięśni, mrowienie palców, drętwienie kończyn, zaburzenia krzepnięcia krwi prowadzące do silnych krwotoków, bóle mięśni i stawów, krzywica, bezsenność, osteoporoza, a nawet depresja. Brak odpowiedniej ilości wapnia w organizmie może również niekorzystnie na komfort życia codziennego, ponieważ skutkuje pojawieniem się próchnicy na zębach, skrzywieniem kręgosłupa, nadmierną potliwością, a u niemowląt późnym ząbkowaniem.

Nadmiar wapnia — z czego wynika i co powoduje?

Nadmiar wapnia jest zjawiskiem zdecydowanie rzadszym niż jego niedobór i najczęściej występuje jako skutek spożywania suplementów diety w nadmiernych ilościach oraz nadczynności przytarczyc. Wysoki poziom wapnia w organizmie może powodować zaparcia, oraz utrudniać wchłanianie żelaza i cynku. Badania wykazują również, że przesadna suplementacja wapnia może doprowadzić do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, zawału serca, udaru mózgu, a także dolegliwości żołądkowych takich, jak bóle brzucha, nudności, skurcze czy biegunki. Dlatego też bardzo ważne jest to, aby wszelkie suplementy diety stosować zgodnie z instrukcjami znajdującymi się na ulotce lub też po konsultacji z lekarzem.

Suplementacja i dawkowanie

Jako suplement diety wapń przyjmuje różne formy. Sprzedawany jest na przykład w formie syropu, tabletek czy też popularnych tabletek do rozpuszczania w wodzie, które mogą mieć różne smaki owocowe. Istnieje górna granica spożycia wapnia, a jeśli nie zostanie przekroczona, to nie obserwuje się żadnych niepożądanych skutków jego zażywania. Osoby dorosłe zazwyczaj nie powinny spożywać więcej niż 2000 do 2500 mg wapnia dziennie. Raczej nie jest możliwe, aby przekroczyć tę granicę, spożywając wapń jedynie w produktach spożywczych, dlatego ostrożne powinny być osoby, które go suplementują. Ilość wapnia jest również zależna od płci oraz wieku. Dzieci do szóstego do szóstego miesiąca życia powinny spożywać około 200 mg, a do dwunastego miesiąca 260 mg, zaś do trzeciego roku życia 700 mg, a do dziewiątego roku życia 1000 mg. Mężczyźni i kobiety między dziewiętnastym a pięćdziesiątym rokiem życia powinni spożywać około 1000 mg wapnia dziennie, a po pięćdziesiątym roku życia 1300 mg. Sytuacja zmienia się nieco, kiedy kobieta jest w ciąży. Jeśli jest poniżej osiemnastego roku życia, potrzebuje 1300 mg pierwiastka, a jeśli powyżej to 1000 mg. Karmiąca matka poniżej osiemnastego roku życia potrzebuje 1300 mg wapnia, a jeśli jest starsza, to o 300 mg mniej.

Wapń dla dzieci

Bardzo ważne jest to, aby zadbać o odpowiednią ilość wapnia w organizmie w okresie dziecięcym, kiedy kości najintensywniej się rozwijają. Brak wapnia może skutkować zwiększaniem się ryzyka wystąpienia próchnicy, zaburzeniami wzrostu, nieprawidłową pracą mięśni i krzywicą. To ważne, by już od najmłodszych lat zapewnić zbilansowaną dietę, dobre nawyki, a w razie konieczności również odpowiednie suplementy. W razie potrzeby podania wapnia dziecku trzeba upewnić się, czy jest ono całkowicie bezpieczne do przyjmowania. Należy sprawdzić, czy dziecko nie jest uczulone na któryś ze składników suplementu.

Czy wapń pomaga na alergie?

Jest to jeden z mitów, który wciąż ma się dobrze, a przez to wiele osób stosuje wapń na alergie słoneczne i nie tylko. Tymczasem okazuje się, że pierwiastek ten nie ma żadnego korzystnego wpływu na leczenie czy łagodzenie alergii, a nawet może wywołać w tym wypadku szereg reakcji niepożądanych. Badania dowodzą, że wapń może hamować wchłanianie się leków na alergię i powodować, że jej skutki będą dłużej odczuwalne. Dlatego też alergicy powinni stosować wyłącznie leki przepisane przez lekarza i nie mieszać ich z suplementami wapnia, aby szybciej pozbyć się problemu.